DEPREM VE DAYANIŞMA HALLERİ ATÖLYESİ

ATÖLYE: DEPREM VE DAYANIŞMA HALLERİ

 

“Bir deprem, bir bombalama veya büyük bir fırtınanın ardından çoğu insan hiç vakit geçirmeden kendilerini, etraftaki insanları, dostları ve sevdikleri kadar yabancıları ve komşularını da gözetme uğraşına girer. Afet zamanlarında bencil, paniğe kapılmış ya da insanlıktan çıkarak vahşileşen insan imgesi gerçeği yansıtmaktan uzaktır. Ancak bir afetin ardından sıklıkla sergilenen en kötü davranışı başka insanların çılgınca davranacağına ve kendilerinin önlemler aldığına inananlar sergilemektedir.” (Solnit, 2024)

 

Deprem, taşkın, ekonomik kriz, salgın, savaş gibi afet ve kriz dönemlerinde, sosyal, idari, ekonomik alanlarda büyük altüst oluşlar yaşanır. Bu altüst oluşlar sırasında devlet mekanizmalarının yetersiz ya da devre dışı kaldığı anlar büyük toplumsal dayanışma faaliyetlerinin açığa çıkmasına zemin oluşturur. Çeşitli topluluklar, toplumsal/politik aktör ve kurumlar büyük bir özveriyle, duygusal ve etik/politik motivasyonlarla yardım, destek ve dayanışma seferberliği içerisine girer. Böylesi koşullarda dayanışma pratikleri gündelik hayatın akışında gerçekleşen biçimlerinden daha kompleks ve hayati boyutlara kavuşabilir.

6 ve 20 Şubat 2023 tarihlerinde gerçekleşen depremlerin ardından da devlet kurumları kurtarma ve yardım faaliyetlerinde gecikince yerel, ulusal ve uluslararası ölçeklerde gerçekleşen dayanışmacı pratikler önemli toplumsal refleksler olarak ortaya çıkmıştır. Bölgedeki dayanışmacı pratiklerin bir kısmı varlığını depremin 2. yıldönümüne yaklaştığımız şu dönemde hala devam ettirmekte, afet sonrası mekânsal ve toplumsal ihtiyaçlara yönelik iyileştirme ve güçlendirme çabalarında dayanıklılığı arttırıcı kritik roller üstlenmektedir. İlk günden itibaren dayanışma faaliyetleri yürüten sivil inisiyatifler, Hatay’ın iyileşme-onarım sürecine olan inancı, sürecin yürütülmesine dair iradeyi ve özellikle Hatay’ı terk etmek zorunda kalan depremzedeler açısından “geri dönüş” umudunu büyütmeleri açısından ayrıca önemlidir.

Hatay’da dayanışmanın bu denli güçlü olmasının bir başka gerekçesi, Hataylıların şehirleriyle kurduğu bağ olarak tespit edilmektedir. Taşına, toprağına, havasına, suyuna duyulan aitlik hissinin, Hatay’ın kültürel çeşitliliğinde de yansımasını bulduğu gözlemlenmektedir. Aynı zamanda şehirle kurulan ilişki, toplum ve mekanın karşılıklı etkileşimi üzerinden de okunabilmektedir. Yer ve mekan tanımları ile toplumların karşılıklı ilişkisinde, Hatay’ın önemli bir bölümü, özellikle tarihi merkez, bundan böyle belleklere emanettir. Yeniden yapılandırılmakta olan şehir “ayağa kaldırılmak” ifadesiyle yeniden canlandırılmak istenirken, tüm toplum ve şehri içinde barındıran miras aktarımı üzerine ne kadar düşünülmüştür?

Atölyenin amacı, çerçevesi:

Atölye dayanışma konusunu merkeze almakla birlikte, felaket kapitalizmi, deprem sonrası dayanışma pratikleri ve de yer, mekân ve toplum ilişkisi bağlamında Hatay deneyimi üzerine düşünmeye, birlikte oluşturduğumuz çeşitli sorular çerçevesinde tartışmaya davet etmektedir.

Atölye MSGSÜ Şehircilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Fatma Önder Deprem Araştırmaları Grubu’nun, afet sonrası dayanışma ve planlamaya dair yürüttükleri çalışmalara dayanmaktadır.

 

Atölye Programı:

 

1. Tanışma ve Giriş (10 Dk): Tanışma, MSGSÜ Şehircilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Fatma Önder Deprem Araştırmaları Grubu’nun çalışmalarının kısaca aktarılması

 

2. Deprem ve Dayanışma Halleri Üzerine Kısa Çerçeve Paylaşımı (30 Dk): Afet/deprem, felaket kapitalizmi, kentsel mekan, dayanıklılık olguları ve 6 Şubat depremleri sonrasında ortaya çıkan dayanışma pratikleri ve Hataylıların Hatayla kurdukları bağ üzerine tartışılarak atölye çerçevesinin paylaşılması

 

Ara (5 Dk)

 

3. Grup Çalışmaları (45 Dk):

 

4. Grup Sunumları ve Tartışma (30 Dk)